4.1. Tanımı
Şamanizm Paleolitik dönemden beri vardır. Bir düşünceye göre Şamanizm, bir tedavi yöntemidir diye düşünen insanlar az değildir. Şamanizm’in merkezinde şaman yer almaktadır. Şaman birçok her insanda olmayan değişik ve etkileyici özelliklere sahip kimsedir. Arap orduları Orta Asya’yı istila ederken şamanların farkına varır. Onların inancına Şemeniyye adını vermişlerdir. Onlarda bu inancı Budizm’in bir kolu olarak düşünmüştür fakat Birunî bunun Budizm ile alakasız bir durum olduğunu ve kendine öz bir inanca inandıklarını tespit etmiştir. Günümüzde kullandığımız “şaman” kelimesi rahip,sihirbaz anlamına gelmektedir ve Tunguz diline aittir. Bu kelimeyi XVII. Yüzyılın ikinci yarısında Rus Ortodoks kilisesi ile anlaşmazlığa düşen ve Sibirya sürgününe gönderilen Avvakum ilk kez kullanmıştır ve onun sayesinde Dünya etnoloji kavramları arasına girip, her yere yayılmıştır ( Güngör,2020: 48) .
‘’Eski Türkçede “şaman” karşılığı kullanılan kelime “kam”dır. Ayrıca “kam” kelimesi Türkçe Turfan-texte’lerde, Kutadgu Bilig ve Codex Cumanicus adlı eserlerde de geçmektedir. Yakutçada Oyun; Moğolca Buge; Buryatça Buge ve Bö: Tunguzca Şaman Xaman, Tatarca Kam; Altayca Gam/kam; Kırgızca ve Kazakça Baksı, Bahsı, Karamurt, Darger, Bubu, Samoyed dilinde ise Tadıbey kelimesi kullanılmaktadır. Orta Asya ve Sibirya’da erkek şamanlara bu adlar verilirken, cinsleri ayırt etmeyen Türkçede kadın şaman için özel bir ad yoktur. Kadın şamanlar için kullanılan Utagan, Udagan, Ubakhan, Utugan, Utiugan kelimelerinin Moğolca olduğu ileri sürülmesine rağmen, bu kelimenin Türkçe olduğu ve od, ud, ut kökünden türediği ve eski Türkçede ateş anlamına geldiği artık bilinmektedir. Şamana verilen adların değişik olması aynı zamanda toplumların da Şamanizmi farklı yorumladıklarını göstermektedir. Ancak şunu da ifade etmek gerekir ki, şamana verilen adlar ne kadar değişik olursa olsun, şamanın fonksiyonu değişmemiştir.’’ ( Güngör,2020: 49)
Şaman kelimesinin kökeni ile ilgili birçok bilgi bulunmaktadır. Cinsiyet olarak Türkler ayırt etmeden tüm şamanlara şaman demiştir. İsimler yukarıda bahsi geçtiği gibi ne kadar değişse bile hiçbir şekilde şamanların fonksiyonunu değiştirmemiştir.
