4.3. Şaman Kıyafeti
Geleneksel Şamanizmde genel hatlarıyla hayvan derisinden yapılır. Göğüslük, ceket ve hayvan tüylerinden meydana gelen kırmızı bir başlıktan oluşur. Altaylılarda Bay Ülgen ve onun gibi iyi ruhlara ayin yapan şamanlar cübbe giymez. Tam tersi Erlik ve onun gibi kötü ruhlara ayin yapılıyorsa cübbe giymek zorundadırlar. Cübbenin bir diğer adı manyak olarak ifade edilmektedir. Ayrıca şamanlar bunu kendi isteğine göre değil, içinde bulunan ruhun isteğine göre tasarlatırlar.
Altay ve topluluklarında elbiseler bir hayvanı andırır. Şamanlar kendini o hayvan yerine koyar. Üstlük, başlık, göğüslük, eldiven, yüksek konçlu bir ayakkabı olmak üzere beş temel parça bu elbiselerin içeriğini oluşturur. Bunun yanı sıra beş temel parça haricinde ise altı yüz adet parça daha mevcuttur.
Şaman ailesinden temiz kadınlar bu elbiseyi diker ve ruhların kabulüne gönderir. Ruhun isteğine göre cübbe onaylanır ya da değişiklikler istenir. Kadın cübbesiyle erkek cübbesinin arasında büyük bir fark yoktur fakat kadın cübbeleri doğal olarak daha süslüdür. Erkek şamanlar kadın şamanın, kadın şamanlar ise erkek şamanların cübbesini giyemez. Şaman başlıklarında çeşitli hayvanlardan olan tüylerden süslemeler mevcuttur. Bu başlık Bay Ülgen ve Yer-sular ile ilgili törenlerde giyilir. Şaman elbiselerinde olan mantık, kötü ruhlardan elbise ile korunmasıdır. Kafalarına taktıkları boynuzlarda kötü ruhları korkutmak ve ürkütmek amacıyla takılmıştır. Altaylılarda elbise deri bir çantada saklanarak çadırın uzak bir köşesine konulup, saklanır. Şaman öldüğü zaman elbiseler şamanın mezarının yanına konulur. Bazı şamanların giyilmesi doğru olmadığı halde karşı cinsinin kıyafetlerini giydiği söylenmektedir.
Bu söylentilere Yahudi ve Hristiyan araştırmacılar, bu şamanların eşcinsel olduğunu yazsa bile bunun bir doğruluk payı bulunmamaktadır ( Güngör,2020: 52-54) . Şaman elbiselerinde kişiselliğin önemi büyüktür. Yukarıda özetini geçtiğim bilgiler ile bunu net şekilde görebiliyoruz. Hayvan motifleri de Türklerde zoomorf motiflerin öneminin yanı sıra ruhları korkutmak amacıyla yapılmış olması fazlasıyla muhtemeldir.
