4.4. Şaman Çalgısı
Kopuzun üzerine muska ve küçük ziller ile ses çıkaran nesneler bağlanmıştır. Kırgız ve Kazak baksıları iyi ruhları kopuzla çağırır, kötü ruhları da kopuz eşliğinde kovarlardı. Özbek davulunda kurban kanı ile şekiller çizilirken, deri üzerine dünya ağacını sembolize eden ağaç dalları çizilirdi. Geleneksel Şamanizm davul kullanırdı. Tüngür ve Çalu adı veirlirdi. Rus ve SSCB araştırmacıları tarafından enine boyuna araştırılmıştır. Şamanın, ata ruhlarının isteğine göre tasarlattıkları davullarda, erkek veya kadın farkı yoktur. Daha önce hiç insan eli değmemiş yapılarla yapılmaya çalışmaktadırlar. Davulda kayın ağacı da kullanılır. Şamanın bir tane de yedek davulu bulunur. Şaman ölünce bu davul mezarına konulur.
‘’Altay Türklerinde davulun iç kısmına elin tutması için yapılan yerin ağacı, ölmüş bir şamanı, davulun asıl sahibini sembolize eder. Davulun iç kısmında yer alan sapın üzerinde çeşitli şekiller de bulunmaktadır. Bunlar ise bizzat onu kullanan şamanı temsil etmektedir. Güney Altay bölgesinde davulun derisi üzerindeki resimler kırmızı veya beyaz taş boya ile çizilmiştir. Bu resmi çizen kimselere Yürüçi adı verilir. Davulun iç ve dış yüzeyinde bulunan resimler Şamani dünya görüşür ile doğrudan ilişkidir. Davulun derisinin üzerindeki resimler ise, yerdeki bazı varlıklarla, gökteki efsanevi varlıkları temsil eder. Yukarı doğru sağda ay, solda güneş resmi, ikisinin yanında gözüken iki küçük daire şafağı ve tan vaktini temsil etmektedir. Bunların arasındaki noktalar yıldızları gösterir. Ayrıca deri üzerinde Bay Ülgen’in kızlarını tasvir eden resimlerle kuş, geyik, ağaç gibi çeşitli şekiller de bulunur. Davulun derisinin içindeki resimler davulun sahibi ile kirişi temsil etmektedir. Altay davulunun üzerinde bir at resmi de bulunmaktadır. Şaman davulu çalarken onun atının üzerinde göğe çıktığına inanılır. Soyot şamanının davulu ise bizzat at sayılır.’’ ( Güngör,2020: 55)
Ağaç kültünün de burada etkisini rahatlıkla görebiliyoruz. Davulda da ağaç motifleri vardır ve hatta kayın ağacı malzeme olarak içerisinde de kullanılır. Kurbanın önemini ise derinin üzerine şekiller çizilerek şaman davuluna işlenmesinden rahatlıkla çıkarabiliyoruz. Kültlerin ve diğer inançların şaman davulunda bile gün yüzüne çıkması çok doğaldır. Davulun tokmağı da kayın ağacından yapılmaktadır. Tokmağın ucu, ses çok fazla incelmesin diye deriyle kaplanmaktadır. Kuzey Altay bölgesinde de tokmak yerine tavşan ayağı kaplanmaktadır. Baksılıkla seccade ve tespih de işin içine girmiştir (Güngör,2020: 56). Davulun tokmağında da ağaç kültünü görmekteyiz.
