3.2. Kozmogoni
Orhun Kitabeleri’nde “yukarıda gök ve aşağıda yer” Türk kozmogonisine ait ilk işaretler verilmiştir. Genellikle Tanrı’nın yaratıcılığı, mevcut maddeye şekil vermekten ibaret görünmektedir bu nedenle de Abdülkadir İnan, Türk kozmogonisine yoktan var etme kavramının Sami dinlerinden girmiş olduğunu düşünmektedir. Altay kozmogonik efsanesinde, Tanrı’nın suyun dibinden toprak getirmesi için görevlendirdiği kişinin, cehennemin hakimi olan Erlik Han ile aynı özellikleri göstermesi pek çok yaratılışı efsanesinde ilk insan, ilk ölü, efsanevi ata gibi kendini göstermektedir. Bununla birlikte Tanrı ve Erlik Han arasında düalist bir anlayış mevcuttur. (Günay, Güngör,2019: 80-82)
